Grote kaardenbol BIO zaden
Dipsacus fullonum

De grote kaardenbol (Dipsacus fullonum) is een imposante en architecturale, tweejarige plant die van oorsprong in Europa, Noord-Afrika en delen van Azië voorkomt. Zijn opvallende verschijning, met stekelige stengels en kenmerkende bloemhoofden, maakt hem een blikvanger in zowel wilde landschappen als in tuinen.

Levenscyclus en groeiwijze

Als tweejarige plant voltooit de grote kaardenbol zijn levenscyclus in twee jaar. In het eerste jaar na de kieming vormt de plant een bladrozet. Dit is een lage, rozetvormige verzameling van lange, lancetvormige en ruw behaarde bladeren die dicht bij de grond blijven. De plant investeert dit eerste jaar in het ontwikkelen van een diepe penwortel, waarmee hij zich stevig verankert en voedingsstoffen opslaat voor de groei in het volgende jaar.

In het tweede jaar vindt de spectaculaire transformatie plaats. Vanuit het hart van de rozet schiet een stevige, rechtopgaande en vaak vertakte stengel omhoog, die een hoogte van wel twee meter kan bereiken. Zowel de stengel als de bladeren zijn bedekt met stekels, wat de plant een weerbaar uiterlijk geeft en bescherming biedt tegen vraat.

Bladeren en stengels

De stengelbladeren zijn tegenoverstaand en op een unieke manier met elkaar vergroeid aan de basis, waardoor ze komvormige structuren vormen rond de stengel. In deze "bekkens" verzamelt zich regenwater en dauw, wat een mini-ecosysteem creëert voor kleine insecten. Dit waterreservoir fungeert mogelijk ook als een barrière voor mieren en andere kruipende insecten die de bloemen willen bereiken.

Bloei en bloemhoofden

De bloeiperiode van de grote kaardenbol loopt van de vroege zomer tot in de herfst, meestal van juni tot en met september. Aan de toppen van de stengels verschijnen de eivormige, stekelige bloemhoofden die zo karakteristiek zijn voor de plant. De bloei is bijzonder: kleine, lila tot paarse bloemetjes openen zich in een ring rond het midden van het bloemhoofd. Deze bloeiende band verplaatst zich vervolgens in twee richtingen: naar boven en naar beneden.

Deze bloemen zijn rijk aan nectar en trekken een breed scala aan bestuivers aan, waaronder bijen, hommels en vlinders, waardoor de plant van grote ecologische waarde is.

Na de bloei

Na de bestuiving en bloei ontwikkelen de zaden zich in het bloemhoofd. De plant sterft af, maar de stevige, gedroogde stengels met de decoratieve zaadhoofden blijven vaak de hele winter overeind staan. Deze uitgebloeide hoofden behouden hun structuur en bieden een voedselbron voor vogels. Met name putters (distelvinken) zijn er dol op; ze hangen acrobatisch aan de stengels om de voedzame zaden uit de hoofden te pikken.

De grote kaardenbol zaait zichzelf gemakkelijk uit, waardoor hij zich op geschikte, open en zonnige plekken kan handhaven en verspreiden. Zijn robuuste en wilde karakter maakt hem een geliefde plant in natuurlijke tuinen en ruige borders.

• Maak de grond goed los en verwijder al het onkruid.
• Strooi de zaden gelijkmatig en dun uit over de voorbereide grond. Bedek de zaden slechts met een heel dun laagje aarde; ze hebben licht nodig om te kiemen.
• Hark de zaden lichtjes in en houd de bodem de eerste twee weken vochtig.[4] Het afdekken met een vliesdoek kan helpen bij een veilige en snelle kieming.